Uykusuz kaldığınızda daha kolay sinirlendiğinizi, öfkelendiğinizi, tepkilerinizi kontrol edemeyip abartılı yanıtlar verdiğinizi, saldırganlaştığınızı ya da daha çabuk kaygı ve endişeye kapıldığınızı farketmişsinizdir.
Peki ama bu neden olur? Bu durumun bizim duygusal tepkilerimizi, özellikle de olumsuz uyarılara karşı tepkilerimizi belirleyen amigdala bölgesi ile ilgisi var mı?
Gönüllü deneklerde gerçekleştirilen bir çalışmada, 18-30 yaşları arasında 26 kişi çalışmaya alınmış. Bunların 14’ü uykusuz bırakılan 12’si de kontrol grubu olarak incelenmiş. Uykusuz bırakılan grupta bireyler ilk gün-gece-ertesi gün beyin görüntülemesi yapılana kadar toplan 35 saat uykusuz bırakılmışlar. Diğer gruptakiler ise ilk günün sonunda gece normal uyumuşlar. Beyin görüntüleme yapılırken, bireylere duygusal olarak nötral kalınacak görüntülerle değişik şiddette olumsuz, nahoş ve rahatsız edici görüntüler (toplam 100 görsel) sözde rastgele bir sırayla gösterilmişler.
Uykusuz bırakılan bireylerin beyinlerinde amigdala bölgesindeki uyarılmanın hem şiddeti hem de genişliği daha fazla bulunmuş. Bu arada amigdalanın alt beyin bölgeleriyle (ilkel stres yanıtının verilmesine aracılık eden beyin sapındaki bölgeler) bağlantısının arttığı; ama onu susturan, kontrol eden üst ön beyin bölgesi (medial prefrontal korteks) ile bağlantısının zayıfladığı görülmüş.
Amigdala aktivasyonunun yoğun olması normal koşullarda stres modunda, sürekli kaygı, korku ve endişe içinde yaşamamıza, sağlıksız bedensel ve duygusal tepkiler vermemize neden olur. Bu nedenle onu kontrol eden ön beyin bölgesiyle bağlantılarının güçlenmesi arzu edilir.
Çalışma sonuçları uykusuzluğun belirttiğim mekanizmaları olumsuz yönden değiştirdiğini gösterirken, kaliteli ve yeterli uykunun beyindeki bu ilişkileri sağlıklı yönde güçlendireceğine de işaret etmektedir.
Kaliteli veyeterli uyku ipuçlarını öne çıkanlarda ‘UYKU’ sekmesinde ve “DENGEDE VE MUTLU KALIN” başlıklı kitabımda bulabilirsiniz.
Kaynak: doi: 10.1016/j.cub.2007.08.007.
#sleep #uykusuzluk #insomnia #stresmanagement #amigdala #önbeyin #sağlık #scientificfacts
source
