ABONE OL! http://bit.ly/basfi
@basfiiledeneyselbilim
https://www.instagram.com/basfiiledeneyselbilim/
https://www.facebook.com/BASF.BasfiileDeneyselBilim
Malzemeler
Bardak
Kağıt
Derin Kova
Su
Öncelikle kabımı suyla dolduruyorum. Biraz derin olmasını istiyorum. En azından bardağımın seviyesini geçmeli. Şimdi kağıdımı alıyorum. Şöyle biraz buruşturduktan sonra bardağımın zeminine yerleştiriyorum. Biraz da üstten bastıralım. Çünkü ters çevirdiğimde düşmesini istemiyorum. Gördüğünüz gibi artık düşmüyor.
Evet şimdi en heyecanlı kısmına geldik. Bardağımı ters çeviriyorum ve içindeki kağıtla birlikte suyun derinliklerine gönderiyorum. Evet şu an da bardağım yüzeye temas ediyor. Bardak tamamen suyun altında. Bardağın içi suyla dolu gözüküyor? Acaba bu sefer yanıldım mı? Kağıdım ıslandı mı? Hemen bakalım. Bardağımı alıyorum. Ve o da ne kağıt hala videonun başındaki gibi kupkuru! Peki bu nasıl oldu?
Burada sıvını basıncı ve gaz basıncının bir dengede olma durumu var. Sıvı tamam kabımın içerisindeki su ama gaz nerede dediğinizi duyar gibiyim. İşte burada. Bardağın alt kısmında. Aslında bardağımı suya daldırırken içerisinde sadece kağıt yok. Aynı zamanda içerisi hava dolu. Bu durumda ne oluyor. İçeride bulunan hava suyun bardağı doldurmasına izin vermiyor. Peki Basfi, bu kadar su var, bardağın içindeki çok az miktar hava nasıl oluyor da bu kadar suyu dışarıda tutuyor? Sıvı basıncı için formülümüz neydi?
Sıvı basıncı= yükseklik x yoğunluk x yer çekimi ivmesi
Bu formüle göre evet, derinlik arttıkça suyun basıncının da artması lazım ki artıyor zaten. Peki nasıl oluyor da bu hava hala kağıdımızın kuru kalmasını sağlıyor? Şimdi arkadaşlar sıvı ve gaz arasındaki basınç her zaman dengededir. Bizim suyumuz derinlere gittikçe ne oluyor? Basıncını arttırarak bardağın içerisindeki havaya daha fazla basınç uyguluyor. Peki bunun karşısında hava ne yapıyor. Basınç karşısında hacmi azaldığı için o da basıncını artırmış oluyor ve bu şekilde dengede kalıyorlar. Aksi halde ne olacaktı daha öncede anlattığımız gibi basınç farklı olan alanlar arasında bir akış meydana gelecekti.
Şimdi bir de şöyle yapalım. Ben bu bardağı yüzeye oturttuktan sonra eğersem ne oluyor?
Bakın kabarcıkların çıktığını görebilirsiniz. Bu kabarcıklar nedir, aslında bardağın içerisindeki hava suyun içerisinden yüzeye çıkıyor. Bu durumda ne oluyor bardağın içersindeki havanın boşalmasıyla basınç azalıyor ve bu boşluğu su dolduruyor. Artık kağıdım kuru değil. Üzgünüm senin mektup için yeni bir kağıt bulman gerekecek.
Bu gaz basıncı ve sıvının basıncının dengede kalması durumuna günlük hayattan bir örnek verecek olursak. Pek de sağlıklı olmayan, size tavsiye etmediğim gazlı içecekleri örnek verebiliriz. Gazlı içeceklerin bulunduğu kapalı pet şişeler, hava ve gaz basıncının dengede tutulduğu sistemlerdir. Şişenin içinde, karbondioksit gazı (CO2) sıvı içeceğe karışık halde bulunur ve bu gaz, şişenin içinde belli bir basınç oluşturur. Bu basınç, şişenin dışındaki atmosferik hava basıncıyla dengededir, böylece şişe dışarıdan basınç altında görünse de patlamaz veya şekli değişmez. Şişe açıldığında ise gaz basıncı dengesi bozulur. İç basınç dış basınca göre daha yüksek olduğundan, içerideki gaz dışarıya doğru kaçar ve bu, gazlı içeceğin köpürmesine neden olur. Gazın kaçışı, iç ve dış basıncın yeniden dengelenmesine kadar devam eder. Bu süreç, basıncın nasıl bir denge içinde tutulduğunu ve dışarıdan bir müdahaleyle bu dengenin nasıl bozulabileceğini gösteren günlük hayattan bir örnektir.
Konuyu anladıysak sorumu soruyorum.
SORU: Bardağın içindeki havanın hacmi azaldıkça ne olur?
Basıncı yükselir.
Basıncı azalır.
(Cevap: a)
BASF Türk Kimya desteği ile hazırlanmıştır.
source
